Geen slapende honden wakker maken (column)

Geen slapende honden wakker maken (column)

Hoe komt het toch dat alles wat met luchtvaart te maken heeft, strandt in onkunde en besluiten, die met enige kennis van zaken met de sticker “onzin” direct van tafel kunnen worden geveegd?

Hoe komt het nou toch, dat het stokpaardje van de één grote ellende betekent voor de ander, zoals in het geval van het niet noodzakelijke Lelystad Airport met alle gevolgen van dien voor de kleine en sportieve luchtvaart.

Hoe is het toch mogelijk, dat Schiphol plotseling “vol” is, vooral met pretvluchten van prijsvechters, terwijl de vliegbewegingen van de netwerkmaatschappijen helemaal niet exorbitant zijn gegroeid? En dat, terwijl er “keiharde” afspraken bestaan tussen gebruikers, overheid en luchthaven top over een selectiviteit-beleid, waarbij netwerkmaatschappijen bij de groei prioriteit hebben boven pret maatschappijen.

En dan tot slot ontbreekt het antwoord op de vraag hoe die verantwoordelijke “slopers” van onze nationale luchtvaart, waartoe ook de kleine luchtvaart behoort, straffeloos hun gang kunnen gaan. En dat die types nog steeds op hun stoel zitten om opnieuw onherstelbare schade aan te richten na een vertrek van hun besmeurde zetel in een andere fraaie functie, dankzij politieke benoemingen. Zoals recent nog met de kortharige ex-staatssecretaris Wilma Mansveld (PvdA). Zij verwisselde, na een gedwongen vertrek vanwege het Fyra schandaal – anders was het haar luchtvaartbemoeienis geworden – van functie en is nu directeur van de Veiligheidsregio Groningen. Ik wens de toch al veel geplaagde Groningers veel succes …

Stuk voor stuk vragen hoe het allemaal kan met maar één antwoord: de politiek is verantwoordelijk. Ambtenaren, als uitwerkers van de politieke stokpaardjes zijn medeverantwoordelijk.

Hoe het dan allemaal zo schromelijk mis kan gaan? Omdat politici en ambtenaren, in elk geval de heersers over de luchtvaart, geen kennis van zaken hebben, maar wel oppermachtig zijn. Zo worden miskleunen en stokpaardjes, zoals rond Schiphol, verheven tot nationale belangen.

De ambtelijke top kan dan misschien ambities hebben om ooit nog eens piloot te worden met vier gouden banden en natuurlijk in hun uitzonderlijke gevallen met daar bovenop een ster. Zo’n ambitie is vergelijkbaar met die van pubers, die bij de brandweer of politie willen. Maar uiteindelijk belanden die dagdromers vaak op een kamertjes van een ministerie, gemeente-of provinciehuis, bijvoorbeeld als ambtenaar voor luchtvaartzaken of bij de gemeentereiniging om daar nog het minst schade aan te kunnen richten.

Helaas is de nationale luchtvaart door een dergelijke ramp getroffen. Helaas is – zoals ook op andere terreinen, bijvoorbeeld zorg, defensie en veiligheid – geen kruid gewassen tegen dit soort dilettanten.

Wat de luchtvaart betreft: zolang het verschil tussen een Airbus en een touringcar voor ambtenaren en politici niet duidelijk is, blijken gesprekken over onze luchtvaartsectoren en de enorme nationale belangen, zonde van de tijd. Het blijft om te gillen, de onzin die zo af en toe wordt uitgekraamd door zowel de staatssecretaris, als de ambtenaren, die kennelijk na een wilde nacht “het” beleid op papier krabbelen en vragen beantwoorden vanuit de Tweede Kamer, bestemd voor de bewindspersoon, die het ook niet weet …

Neem nou de “mist” rond de aanvliegroutes van Lelystad Airport. De LVNL (Luchtverkeersleiding Nederland) heeft eigenlijk geen zin in dit project, verkeersvliegers wijzen op hun voorhoofd en de kleine luchtvaart slaat alarm, omdat ze hun sport en grote liefde dreigen kwijt te raken. Alleen de staatssecretaris blijft bij haar eigen gelijk, dat het wel goed zal komen en dat het allemaal wel veilig wordt.

De Koninklijke Vereniging Voor de Luchtvaart (KNVvL) haalde direct en terecht fel uit naar staatssecretaris Sharon Dijksma. In een brief wordt, goed onderbouwd, het ongenoegen geuit op de antwoorden van de staatssecretaris, op vragen van de Kamer over de vliegroutes van Lelystad Airport.

De KNVvL laat met een deskundig oordeel met recht en reden weten, dat de bewindsvrouw – de ambtelijke top – de Kamerleden onjuist voorlicht.

Zo zijn effecten van de aanvliegroutes – waarom het nu juist gaat – niet benoemd, terwijl dat in de beantwoording van kamervragen van VVD, CDA en D66 wel wordt gesuggereerd.

De staatssecretaris verkondigt ronduit leugens met in haar brief aan de Tweede Kamer de bewering, ‘een onafhankelijke beoordeling van alle aansluit-opties te hebben laten uitvoeren door het gerenommeerde Britse bureau Helios.’ De KNVvL noemt dit onjuist, wederom terecht, want Helios beoordeelde alleen het tijdspad en proces en niet de voorgelegde opties. De brancheorganisatie zegt ook, dat er geen overleg is geweest met alle betrokken partijen.

Zo doen ze dat dus, de politici en de ambtenaren, die over onze toekomst beslissen. Zonder kennis van zaken, maar met macht. Nu valt de politiek enerzijds ook weer niet alles aan te rekenen anderzijds ook weer wel.

Geen slapende honden wakker maken, is een garantie voor succes …

Hoe dat zit? Een echte lange termijnvisie voor onze luchtvaartsector ontbreekt, besluiten worden genomen op verouderde data. Controle, échte controle is dus onmogelijk. Het ontbreken daarvan, valt de politiek van volksvertegenwoordigers tot ministers en ambtenaren wel aan te rekenen.

Alleen met een duidelijk draaiboek, een visie voor de lange termijn, een spoorboekje voor de luchtvaart, kan in de Tweede Kamer controle worden uitgeoefend. En daarvoor is juist specifieke kennis nodig, waarmee het hapssnap beleid en de stokpaardjes moeten worden beoordeeld.

Uiteindelijk is onze volksvertegenwoordiging bedoeld voor een nauwgezette en betrouwbare controle van de regering. Precies wat de luchtvaartsector verdient, met maar liefst 330.000 directe en indirecte banen en met een bijdrage van 33 miljard aan onze nationale luchtvaart.

Zo’n luchtvaartvisie voor de lange termijn kan tot stand komen in een constructieve dialoog met alle betrokkenen: luchtvaartsector, industrie, luchthavens en omwonenden. Trouwens, zeker ook met de kleine luchtvaart, want daarvan wordt nogal eens ten onrechte in Den Haag gedacht, dat die ook echt klein is. Een zoveelste misverstand, waarom het tijd wordt om eens nadrukkelijker ook op die belangen te wijzen.

Arnold Burlage
Luchtvaartjournalist