Papendrechtse vliegtuigfabriek in oorlogstijd

Op 14 december 2018 verscheen het eerste deel van de vierdelige boekenserie over de vliegtuigfabriek Aviolanda onder de titel “Logboek Aviolanda en het verdwenen vliegveld Papendrecht”.

De eerste drie exemplaren van deel I werden uitgereikt aan wethouder Arno Janssen van de gemeente Papendrecht, Margré van Wijngaarden van de Stichting Dorpsbehoud Papendrecht en aan oud-Aviolanda medewerker Jaap de Geus. Binnenkort komt Deel II uit dat de geschiedenis beschrijft van de Papendrechtse vliegtuigfabriek in oorlogstijd.

250 pagina’s waren ervoor nodig deze bewogen tijd op papier vast te leggen. Tijdens de oorlog was Aviolanda een belangrijke leverancier van vliegboten en toebehoren voor de Duitse Luftwaffe. De eerste serie waren vliegboten voor het Rode Kruis.

Bijzondere aandacht in het boek krijgt de Tweede Wereldoorlog en de vliegtuigproductie die in Papendrecht gaande was. Door middel van vlijmscherpe luchtfoto’s van de geallieerden krijgt de lezer een beeld hoe de fabriek, het vliegveld en de rest van Papendrecht, er vanaf grote hoogte uitzag. Daarnaast worden in het boek plannen voor sabotage besproken en de bouw van bunkers, een ziekenhuis en de nevenvestigingen, die door de uitbreiding van de productiecapaciteit nodig waren. Het boek is zeer gedetailleerd en behalve vliegboten worden ook landingsboten besproken die bij Aviolanda uitgerust werden met vliegtuigmotoren.

Verder is het boek doorspekt met allerlei anekdotes verhalen van oud-werknemers en Duitse vliegers die in oorlogstijd hier tewerk waren gesteld. Zo worden ook alle Dornier Do 24-vliegboten genoemd en beschreven die vanuit Papendrecht binnen in een groot deel van Europa ingezet werden. Gedurende de oorlog waren veel mensen aangewezen op de fabriek en hoefden dan gelukkig niet naar Duitsland.

Naast alle operaties te water met de vliegboten wordt er ook uitvoerig stilgestaan bij het vliegveld op het Hoge Stuk van het Slobbengors. Het voorlopige einde van het vliegveld kwam in zicht toen in 1944 de startbaan met tientallen houten palen werd beveiligd om luchtlandingen te voorkomen. Op “Dolle Dinsdag” verlieten de meeste Duitsers de fabriek. Een enkele bewaker en een deel van het personeel bleef nog achter. Aan het eind van de Oorlog waren er van de oorspronkelijke duizend medewerkers nog 45 over die nauwelijks nog iets te eten hadden.

Elk deel van de serie “Logboek Aviolanda en het verdwenen vliegveld Papendrecht” bevat 200-250 pagina’s, 135 grams silk papier en hardcover. Deel II is vanaf februari leverbaar. Het laatste deel volgt naar verwachting in maart.

Deel I:   1920 – 1940 ISBN 978-94-6345-481-0
Deel II:  1940 – 1945 ISBN 978-94-6345-512-1
Deel III: 1945 – 1953
Deel IV: 1953 – 1970