Vliegen in Nederland Over alles wat vliegt
Den Haag, 20 mei 2016 – Het stond in vrijwel alle kranten: maandagavond landt de F-35 voor het eerst in Nederland. De 2 toestellen die ons land momenteel rijk is, brengen de komende 3 weken een bezoek aan Leeuwarden en Volkel. Ook in de jaren zeventig stonden beide vliegbases in het middelpunt van de belangstelling toen de F-16 zijn opwachtingsbezoek aan ons land bracht.
Wanneer de twee F-35´s maandag volgens de planning rond een uur of 8 ’s avonds op Friese bodem landen, hebben ze een tocht van bijna 9.000 kilometer achter de rug. De vlucht kent 2 etappes. De eerste duurt ongeveer 4 uur en brengt de toestellen naar de marinevliegbasis Patuxent River aan de Amerikaanse oostkust. Vandaar vliegen de toestellen in ongeveer 8 uur naar Nederland. Tijdens dit deel van de vlucht worden ze om de 2.000 kilometer in de lucht van brandstof voorzien.
Het is niet de eerste keer dat vliegtuigen van de luchtmacht de ´grote plas´ oversteken, al kwam het vroeger bijna nooit voor dat vliegers de oversteek waagden. Pas in het begin van de jaren zeventig kreeg de luchtmacht een zekere routine in het oversteken van de oceaan toen nieuwe NF-5 jachtbommenwerpers moesten worden afgeleverd. De toestellen vlogen in kleine groepjes van de fabriek in Bagotville in Canada via tussenstops in Goose Bay, Sondestrom op Groenland, Keflavik (IJsland), het Schotse Lossiemouth naar de vliegbasis Twenthe. De operatie kreeg de naam High Flight. In totaal waren er tussen 1969 en 1972 20 vluchten nodig om de 105 jachtbommenwerpers over te vliegen.
Het 1e bezoek van de F-35 aan Nederland lijkt een beetje op dat van de F-16 in 1975. Het prototype van – toen nog – vliegtuigfabrikant General Dynamics bezocht in dat jaar Europa en maakte ook een tussenstop voor een demonstratie op de vliegbasis Volkel. Twee jaar later vond er een wat langer bezoek plaats. Opnieuw ging het om het prototype met testvlieger Neil Anderson aan de stuurknuppel. Hij zorgde ervoor dat de open dag van de luchtmacht in Gilze-Rijen werd bezocht door het toen ongelofelijke aantal van 200.000 bezoekers.
De planners van de Hight Flight-vluchten hadden bedacht dat er per groep 3 dagen nodig zouden zijn om de machines over te brengen van Canada naar Nederland maar door de vaak matige weersomstandigheden duurde het uiteindelijk gemiddeld meer dan 8 dagen na het vertrek in Montreal voor de definitieve ´touch down´ op Nederlandse bodem werd gemaakt. Ook waren de Amerikaanse vliegtuigen die de oversteek steeds moesten begeleiden niet altijd beschikbaar omdat ze nodig waren voor het Amerikaanse ruimtevaartprogramma. Op die manier werd de oversteek dus toch nog een beetje spannend. Geen wonder dat de vliegers in Canada werden uitgezwaaid door hun achterblijvende collega’s.
In 1979 werd de eerste F-16 overgevlogen naar Leeuwarden. Voor die gelegenheid kreeg het toestel een escorte van 2 F-104 Starfighters en 2 NF-5 jachtbommenwerpers. De bijzondere formatie maakte een vlucht langs de 11 Friese steden en de F-16 gaf zo gelijk zijn visitekaartje af bij de omwonenden van de vliegbasis. De bijzondere Elfstedentocht en aankomst in Leeuwarden was letterlijk ‘hot’ omdat demonstranten voor de poort van de vliegbases autobanden in brand staken. Maar gelukkig was het enthousiasme voor de nieuwe aanwinst groter dan de bezwaren en werd de 2-persoons F-16 geestdriftig welkom geheten.
De vliegers van de F-35 zullen de oversteek maken in het besef dat er op de vliegbasis Leeuwarden maandagavond een behoorlijk ontvangstcomité staat te wachten. Nederland is een luchtvaartminnend land en het eerste bezoek van de nieuwe jager kon wel eens een behoorlijke massa op de been brengen. Toen in de jaren ’90 voor het eerst Amerikaanse F-117 stealth fighters op de basis Gilze-Rijen werd gestationeerd, stonden er liefst 25.000 (!) luchtvaartfans te wachten bij het hek van de Brabantse basis. Of het er maandag ook zoveel zijn, blijft nog even spannend. Maar dat Leeuwarden na Frisian Flag opnieuw de aandacht van luchtvaartfans uit binnen- en buitenland op zich zal vestigen, staat vast. Met als hoogtepunt natuurlijk de Luchtmachtdagen op 10 en 11 juni.
Bron: defensie, tekst Martin Zijlstra
