Vliegen in Nederland Over alles wat vliegt
Op 20 januari jl. is de ‘Stichting Herdenking Bombardement Moerdijkbrug 1940’ opgericht. De doelstelling van de stichting is de belevenissen en gebeurtenissen van het bombardement en de noodlottige gevolgen hiervan door te geven aan de huidige en volgende generaties.
Tweede Pinksterdag, 13 mei 1940
Doel van de missie: het bombar- deren van de Moerdijkbrug om daarmee de Duitse invasie van de ‘Vesting Holland’ een halt toe te roepen, of tenminste te vertragen. Voor deze missie zijn 3 vliegtuigen beschikbaar. Twee Fokkers G-1 ‘Jachtkruiser’ met registratie 308 en 315 van respectievelijk de 4e (Bergen) en 3e (Waalhaven) Jacht- vliegtuig Afdeling (JaVA). En een Fokker T-5 bommenwerper met re- gistratie 856 van de Bombardeer- vliegtuig Afdeling (BomVA). Beiden afdelingen ressorteren onder het 1e Luchtvaart Regiment (LVR). De missie mislukt jammerlijk. Eén bom raakt de brug, maar komt niet tot ontploffing en de andere mist zijn doel volledig. Hierna zetten de drie Fokkers koers richting ‘vliegpark’ Schiphol. Zij worden onder- weg aangevallen door een over- macht aan Duitse Messerschmitt’s Me-109’s. De G-1 met registratie 315 en de T-5 worden neergehaald. Zeven bemanningsleden (twee van de G-1 en vijf van de T-5) vinden hierbij de dood. De G-1 met registratie 308 weet te ontkomen en landt veilig op Schiphol.
De Fokker G-1 ‘Jachtkruiser’
De Fokker G-1, bijgenaamd ‘Jacht- kruiser’, was een aanvalsjager die in 1934 werd ontworpen door de Fokker ontwerpers ir. Marius Beeling en Dr.ir. Erich Schatzki. Wat meteen opvalt zijn de dubbele staartbomen. Fokker toonde de G-1 voor het eerst aan de wereld tijdens de Salon d’Aviation op Le Bourget in 1936. Door zijn zware bewapening kreeg de G-1 al snel de bijnaam Le Faucheur (de maaier). Er zijn twee versies gebouwd met verschillende motoren, de G-1 Mercury en de G-1 Wasp. In eerste instantie wilde Fokker het toestel voorzien van twee Rolls Royce Ke- strel motoren maar deze werden niet door de Britse overheid vrijgegeven. Daarom werd in het prototype een minder sterke en ook minder betrouwbare Hispano Suiza motor ingebouwd. Naast de vier of of acht machinegeweren kon het toestel ook 400 kilo aan bommen meevoeren. Het Wapen der Militaire Luchtvaart (zoals onze lucht- macht toen genoemd werd) bestelde 36 stuks met Bristol Mercury-motoren van 830 pk elk. Deze werden vlak voor de Duitse inval afgeleverd maar slechts 23 waren direct inzetbaar.
Ook de Spaanse luchtmacht bestelde 25 stuks met Pratt & Whitney Wasp-motoren. Deze werden vlak voor de Duitse inval door Nederland gevorderd en hiervan konden er nog 10 gereed gemaakt worden. Enkele daarvan hebben nog actievluchten uitgevoerd op 14 mei 1940. Duitsland maakte in 1940 een aantal G.I’s buit die tijdens de oorlog werden ingezet voor training van bemanningen voor onder andere de Duitse tweemotorige Messerschmitt Bf 110. De Fokker G.I en de Fokker D.XXI bleken tijdens de Duitse inval de enige Nederlandse toestellen te zijn, die enigszins tegen de Duitse jachtvliegtuigen waren opgewassen. Er werden enkele vijandelijke toestellen mee neergeschoten.
De Fokker T-5
De Fokker T-5 was een tweemotorige luchtkruiser. Het toestel had een 20 mm boordkanon van Solothurn in de neuskoepel en kon een bommenlast van 1000 kg. mee voeren. Het was een voor zijn tijd vrij modern vliegtuig dat werd gebruikt door de LuVA (Luchtvaart Afdeeling). In 1935 ontworpen als luchtkruiser om grote gebieden gedurende lange tijd te kun- nen bewaken, maar uiteindelijk werd de T-5 besteld om gebruikt te worden als bommenwerper. In het oorspronkelijke plan moesten er 3 BomVA’s (bombardeervlieg- tuig afdeling) komen, maar toen de oorlog uitbrak waren er nog maar zestien Fokker T-5’s afgeleverd.
In de meidagen van 1940 hebben Fokker T-5’s vliegvelden – die door de Duitse luchtlandingstroepen veroverd waren – gemitrailleerd. Twee T-5’s waren tevergeefs be- trokken bij bombardementen om de Moerdijkbrug te vernietigen. Op 13 mei 1940 ging de laatste Fokker T-5 van de BomVA verloren. Door het ontbreken van een rub- beren veiligheidscoating om de vleugeltanks, werden deze toestel- len snel in brand geschoten.
Monument bij de Moerdijkbrug
Op 13 mei 1995 werd – na een voorafgaand initiatief van Jan Bomans (inderdaad, de broer van de in 1971 overleden schrijver Godfried Bomans), van Eppo Brongers (luitenant-generaal b.d. der Koninklijke Landmacht) en de toenmalige Bevelhebber der Lucht- strijdkrachten Ben Droste – op de parkeerplaats ‘De Zuidpunt’ bij Dordrecht een monument geplaatst. Het monument is opgericht ter nagedachtenis aan het mislukte bombardement van 13 mei 1940, waarbij 7 jonge militairen de dood vonden.
Het monument is door haar ligging en de activiteiten die er in de di- recte nabijheid plaatsvonden in de loop der tijd wat in de verdrukking geraakt. Dit had een negatief ef- fect op de uitstraling en waardig- heid die bij een dergelijke locatie horen. Mede daarom is in april van dit jaar het monument verplaatst naar de Rijksstraatweg waar het fietspad naar de Moerdijkbrug begint.
Herdenkingen
In 2005 en 2010 hebben er her- denkingen plaatsgevonden bij het monument bij parkeerplaats ‘De Zuidpunt’. Op 13 mei 2015 was het precies 75 jaar geleden dat het bombardement op de Moer- dijkbrug plaatsvond. Daarom is er op deze dag een uitgebreide herdenking gehouden in de Grote Kerk in Dordrecht. Deze werd op 11 mei voorafgegaan door een bescheiden plechtigheid bij het herdenkingsmonument, op de nieuwe locatie.
Link:
– www.13mei1940.nl
